Ewolucja w opiece zdrowotnej - proaktywne wspieranie.

System opieki zdrowotnej przechodzi dynamiczną transformację, odchodząc od tradycyjnych modeli opartych na szpitalach i centrach medycznych na rzecz zintegrowanych rozwiązań, które harmonijnie łączą opiekę kliniczną z codziennym funkcjonowaniem pacjentów. Ta zmiana to nie tylko nowoczesne metody leczenia, ale także zupełnie nowe podejście do dbania o zdrowie i dobre samopoczucie.
Zdrowie cyfrowe
Zdrowie cyfrowe obejmuje szeroki zakres technologii wspierających opiekę medyczną, takich jak sztuczna inteligencja, e-zdrowie, narzędzia do monitorowania stanu zdrowia, elektroniczna dokumentacja medyczna, telemedycyna oraz urządzenia wearables. Te innowacje mają ogromny potencjał w zakresie poprawy diagnostyki, skuteczności leczenia i dostępności usług medycznych, czyniąc opiekę zdrowotną bardziej efektywną i dostępną dla wszystkich.
Dzięki technologiom zdrowia cyfrowego różnica między okazjonalnymi wizytami u lekarza a codziennym dbaniem o zdrowie stopniowo się zaciera. Coraz większą popularność zyskuje zdalne monitorowanie pacjentów (RPM), które odgrywa kluczową rolę w rozwoju telemedycyny.
Największy wzrost odnotowano w rozwiązaniach umożliwiających zdalną opiekę. W latach 2016–2022 liczba użytkowników urządzeń do monitorowania zdrowia na odległość wzrosła ponad czterokrotnie – z 12% do 30%. Jeszcze większy skok nastąpił w zakresie wizyt wirtualnych – ich wykorzystanie przez lekarzy wzrosło z 14% do 80%. Według badań Strategic Market Research aż 75% lekarzy, zarówno w miastach, jak i na terenach wiejskich, wdrożyło technologie zdalnego monitorowania pacjentów do leczenia chorób przewlekłych.
Obecnie dostępnych jest ponad 350 000 aplikacji mobilnych związanych ze zdrowiem (mHealth), co sprawia, że coraz więcej osób wykorzystuje je jako wsparcie w dążeniu do lepszego samopoczucia i realizacji celów zdrowotnych. Aplikacje te stają się częścią praktyki klinicznej – pacjenci pytają o nie lekarzy, a specjaliści coraz częściej polecają je jako uzupełnienie terapii. W niektórych przypadkach wskaźnik przestrzegania zaleceń w aplikacjach wspierających proces leczenia sięga aż 83%.
Edukacja
Edukacja zdrowotna i świadomość dotycząca zdrowia są ze sobą ściśle powiązane. Celem zdrowotnej wiedzy jest nie tylko zrozumienie informacji medycznych, ale także ich praktyczne wykorzystanie w podejmowaniu świadomych decyzji i działań profilaktycznych. Niezależnie od systemu opieki zdrowotnej czy sytuacji geopolitycznej, niski poziom świadomości zdrowotnej często prowadzi do gorszych wyników leczenia, wyższych kosztów opieki medycznej oraz problemów finansowych i społecznych, takich jak niższy poziom wykształcenia czy ograniczone możliwości zawodowe.
Regularna aktywność fizyczna stała się fundamentem profilaktyki zdrowotnej, a liczne badania potwierdzają jej kluczową rolę w zapobieganiu chorobom. Uznano ją za istotny element stylu życia, który może zmniejszać ryzyko upadków i złamań u osób starszych. Coraz więcej dowodów wskazuje, że ruch pomaga utrzymać sprawność, mobilność, zdrowe kości, siłę mięśni, równowagę, kontrolę masy ciała, a także obniża ryzyko nowotworów i wielu innych schorzeń.
Naukowcy podkreślają, że szkoły są idealnym miejscem do promowania zdrowego stylu życia i przeciwdziałania otyłości wśród dzieci i młodzieży. Co ciekawe, systemy opieki zdrowotnej coraz częściej włączają specjalistów od aktywności fizycznej do swoich zespołów terapeutycznych, co przekłada się na lepsze wyniki leczenia pacjentów i obniżenie kosztów opieki medycznej.
Profilaktyka i ekonomia
Zgodnie z badaniem Trust for America’s Health, przeznaczenie zaledwie 10 USD rocznie na osobę na programy społeczne promujące aktywność fizyczną, zdrowe odżywianie oraz profilaktykę palenia tytoniu i innych używek mogłoby przynieść oszczędności przekraczające 16 miliardów USD rocznie. Oznacza to, że każdy zainwestowany 1 USD generuje zwrot na poziomie 5,60 USD. Inicjatywy profilaktyczne skoncentrowane na zmianie stylu życia konsekwentnie przynoszą pozytywne rezultaty:
- Badania nad programami promującymi dobrostan w miejscu pracy wykazały, że każda zainwestowana w nie złotówka przynosi wymierne korzyści – koszty leczenia spadają średnio o 3,27 USD na każdy wydany 1 USD, a koszty wynikające z absencji pracowników zmniejszają się o 2,73 USD za tę samą kwotę.
- Programy profilaktyczne realizowane na poziomie społeczności również charakteryzują się wysokim zwrotem z inwestycji. Analiza wykazała, że spośród 20 najbardziej opłacalnych inicjatyw, wszystkie były oparte na działaniach lokalnych, obejmując m.in. wsparcie mieszkaniowe, redukcję palenia tytoniu i promowanie aktywności fizycznej. Zwroty z tych działań wynosiły od 6,90 GBP do 34,75 GBP za każdą zainwestowaną 1 GBP. Dbanie o zdrowie społeczeństwa i zapobieganie chorobom odgrywa kluczową rolę w pobudzaniu gospodarki. W Wielkiej Brytanii liczba osób nieaktywnych zawodowo wzrosła od 2020 roku o 900 000, głównie z powodu chorób przewlekłych.
- Równie istotne są programy wczesnej interwencji w zakresie zdrowia psychicznego, które mogą generować stosunek kosztów do korzyści na poziomie 5:1. Jedna z analiz wykazała, że każdy zainwestowany w profilaktykę i leczenie chorób psychicznych oraz uzależnień 1 dolar przynosi od 2 do 10 dolarów oszczędności, zmniejszając wydatki na opiekę zdrowotną, system sprawiedliwości i straty wynikające z obniżonej produktywności.
Przyszłość opieki zdrowotnej leży w tworzeniu płynnych połączeń między wiedzą kliniczną a codziennym zarządzaniem zdrowiem, wspieranych przez technologię i skupionych na profilaktyce.
Źródła:
- Strategic Market Research. (2023). Remote Patient Monitoring Statistics 2023: Facts and Figures. https://www.strategicmarketresearch.com/blogs/remote-patient-monitoring-statistics
- Mescher, T., Hacker, R.L., Martinez, L.A. et al. Mobile Health Apps: Guidance for Evaluation and Implementation by Healthcare Workers. J. technol. behav. sci. (2024). https://doi.org/10.1007/s41347-024-00441-7
- Ceci, L. (2022a) Apple App Store: number of available medical apps as of Q3 2022. Statista. Retrieved September 26, 2023. https://www.statista.com/statistics/779910/health-apps-available-ios-worldwide/
- Ceci, L. (2022b) Google Play: number of available medical apps as of Q3 2022. Statista. Retrieved September 26, 2023.
- https://www.statista.com/statistics/779919/health-apps-available-google-play-worldwide/
- Hardy, A., Ward, T., Emsley, R., Greenwood, K., Freeman, D., Fowler, D., … & Bebbington, P. (2022). Bridging the digital divide in psychological therapies: an observational study of engagement with the slow-mo mobile app for paranoia in psychosis. Jmir Human Factors, 9(3), e29725. https://doi.org/10.2196/29725
- Stars, I. (2018). health literacy as a challenge for health education. SHS Web of Conferences, 40, 02004. https://doi.org/10.1051/shsconf/20184002004
- Okan, O., Messer, M., Levin-Zamir, D., Dadaczynski, K., Paakkari, L., Schaeffer, D., … & Sørensen, K. (2023). Health literacy action framework for health emergencies and infodemics. Information Services & Use, 43(2), 115-130. https://doi.org/10.3233/isu-230193
- Gregg, E., Pereira, M., & Caspersen, C. (2000). physical activity falls, and fractures among older adults: a review of the epidemiologic evidence. Journal of the American Geriatrics Society, 48(8), 883-893. https://doi.org/10.1111/j.1532-5415.2000.tb06884.x
- Davidson, F. (2007). Childhood obesity prevention and physical activity in schools. Health Education, 107(4), 377-395. https://doi.org/10.1108/09654280710759287
- https://www.tfah.org/wp-content/uploads/2018/02/The-Value-of-Prevention.pdf
- https://www.nhsconfed.org/news/investing-more-prevention-could-deliver-ps11-billion-return-investment
- https://steinberginstitute.org/fact-sheet-cost-benefits-early-intervention-mental-illness/